Afpersing via bombrieven

Afgelopen week waren de bombrieven opnieuw volop in het nieuws. Dit keer ging het zelfs over ontplofte bombrieven. Hoe gaat afpersing eigenlijk in zijn werk? En wat maakt de incidenten van afgelopen week zo bijzonder?

Bij afpersing probeert de dader iets van zijn slachtoffer gedaan te krijgen. Vaak gaat het de dader om geld. Daarbij kent afpersing verschillende vormen. Bijvoorbeeld: afpersing waarbij iemand ontvoerd wordt, afpersing met fysiek geweld of afpersing met ransomware. Kenmerkend daarbij is een contactmoment waarop een bedreiging wordt geuit of de eis kracht wordt bijgezet. In het geval van afgelopen week de bombrief.

Het dilemma: wel of niet op de eisen ingaan?

Is het verstandig om contact te maken met de afperser? Voor die vraag staat iedereen die het slachtoffer wordt van afpersing. Wat als je geen contact maakt? Voert de afperser zijn dreigementen dan uit? Maar als je eenmaal besluit om contact te maken, dan begint het spel. In de praktijk blijkt namelijk dat eenmaal betalen vaak automatisch betekent ‘meer betalen’. Daarbij kunnen afpersingen best lang duren, omdat tussen contactmomenten vele maanden kunnen zitten.

De incidenten van afgelopen week: wat maakt ze bijzonder?

Voor zover ons bekend, is het niet eerder in Nederland gebeurd dat een brief of pakket daadwerkelijk ontploft bij de ontvanger. Er zijn wel vaker explosieven gestuurd, maar dan ontplofte het explosief niet. Denk bijvoorbeeld aan handgranaten die bij horecagelegenheden zijn geplaatst. Ook zijn er in het verleden regelmatig explosieven zonder ontsteker verstuurd. Zo voert de afperser de druk of bedreiging verder op.

En wat zeggen ze over de dader?

De dader heeft hele specifieke kennis. Er is namelijk absoluut expertise nodig om een bombrief te maken. Zo is het risico behoorlijk groot dat het explosief al afgaat in het logistieke proces. En dit wil de afperser uiteraard voorkomen. Ook zijn zelffabricaten vaak zeer onstabiel. Daardoor ontploffen ze vroegtijdig of gaan ze niet af. Naast de bombrieven zijn ook chantagebrieven gestuurd. Daaruit weten we dat de afperser in dit geval om bitcoins lijkt te vragen. Geld in de vorm van cryptomunten geven meer kans om succesvol geld weg te sluizen. Zeker als iemand specialist is en goed op de hoogte van crypto valuta.

Is er een verband tussen de incidenten?

Voor de buitenwereld lijkt er geen verband te zijn tussen de verschillende bombrieven. De diversiteit aan geadresseerden is groot. Het valt ons wel op dat de brieven in februari (tot zover bekend) gericht waren aan bedrijven binnen de bancaire sector en de IT-sector.

Nog een dilemma: wel of niet informatie delen met het publiek?

Vanuit opsporingsbelang is het logisch dat de politie terughoudend is met het delen van informatie. Alle informatie die zij deelt met het publiek, komt immers ook automatisch bij de afperser terecht. Wat ons betreft hebben we nu wel het punt bereikt waarop de hulp van burgers noodzakelijk is. De bombrieven hebben namelijk ook maatschappelijke impact: er bestaat een kans op letsel voor burgers. En hoeveel onschuldige mensen willen we nog blootstellen aan het gevaar?

Hulp van de burger vergroot de kans op herkenning

Op dit moment is er weinig tot niets bekend over wie er wordt afgeperst. Ook weten we niet wat er in de brieven staat. Dit zijn vaak cruciale aanwijzingen waarbij burgers kunnen helpen. Maar ook bij vragen als: Wat voor papier wordt er gebruikt? Wat kenmerkt het eventuele handschrift van de dader? Welke postzegels zijn gebruikt en waar worden die verkocht? Door het delen van informatie wordt de burger deelgenoot van het onderzoek en ontstaat er een grotere kans op herkenning van specifieke kenmerken.