De recente commotie rond AI-gegenereerde beelden van Frans Timmermans laat zien hoe eenvoudig het inmiddels is om digitale misleiding te creëren. Op een Facebookpagina, beheerd door twee PVV-kamerleden, doken bewerkte foto’s op waarop de lijsttrekker van GroenLinks-PvdA in een ongunstig daglicht werd gezet. De partij deed aangifte, Geert Wilders noemde het gebruik van deze beelden “ongepast en ongehoord”. Wat opvalt, is dat deze ontwikkeling niet op zichzelf staat.
Ook bij Hoffmann zien we een duidelijke toename van meldingen waarbij digitale dreiging en manipulatie een rol spelen. Anonieme e-mails, gemanipuleerde foto’s, beschuldigingen via sociale media: het aantal meldingen hierover is de afgelopen weken flink gestegen. Vaak komen deze berichten van medewerkers, ex-medewerkers, leveranciers of ex-partners die digitale middelen gebruiken om anderen zwart te maken of onder druk te zetten.
Digitale bedreiging: anoniem, geraffineerd en moeilijk te stoppen
Anonieme bedreigingen zijn niet nieuw. We zien ze al jaren in de vorm van e-mails of berichten waarin leidinggevenden of collega’s worden beschuldigd van misstanden. Nieuw is dat AI deze bedreigingen een geloofwaardig gezicht geeft. Met een paar muisklikken kan iemand teksten, stemmen of beelden genereren die nauwelijks van echt te onderscheiden zijn.
De impact daarvan is groot. Een gemanipuleerde foto of een vervalst bericht verspreidt zich razendsnel, terwijl de herkomst vaak zorgvuldig wordt verhuld. Voor slachtoffers, of dat nu bestuurders, medewerkers of organisaties zijn, is het moeilijk om zich hiertegen te verdedigen. Een beschuldiging, zelfs als die onwaar blijkt, kan blijvende schade veroorzaken.
Wij zien regelmatig dat digitale manipulaties en dreigingen onderdeel zijn van een breder conflict: een verstoorde arbeidsrelatie, een zakelijk geschil of een persoonlijke vete. Waar vroeger een boze brief werd geschreven, worden nu anonieme e-mails verstuurd of AI-beelden verspreid om druk uit te oefenen. De drempel om dit te doen is lager geworden, de schade groter.
De impact binnen organisaties
Digitale intimidatie en bedreigingen raken niet alleen de direct betrokkenen, die soms zelfs fysieke onveiligheid ervaren. Ook binnen organisaties zorgt het vaak voor onrust, wantrouwen en angst. Medewerkers vragen zich af wie erachter zit en of ze zelf het volgende doelwit worden.
Wat kunt u doen als uw organisatie wordt getroffen?
-
Documenteer alles
Bewaar berichten, screenshots, e-mails en beelden. Noteer wanneer en via welke kanalen ze zijn ontvangen. Deze gegevens zijn essentieel voor het onderzoek.
-
Onderzoek de herkomst
Ook als de afzender anoniem lijkt, is het vaak mogelijk om de identiteit te achterhalen. Hoffmann voert al jaren onderzoeken uit naar de herkomst van digitale berichten. Daarbij maken wij gebruik van open source intelligence en digitale sporenanalyse. Zelfs bij gratis webmailadressen of tijdelijke accounts zijn er vaak aanknopingspunten.
Als uit het onderzoek blijkt dat de afzender een (ex-)medewerker is, kunnen onze bevindingen worden gebruikt in een arbeidsrechtelijke procedure. Gaat het om een externe partij, dan kunnen de resultaten worden toegevoegd aan een aangifte, wat de kans vergroot dat de politie de zaak oppakt.
-
Beoordeel de ernst
Niet elke dreiging is even concreet. Met een dreigingsanalyse kan worden vastgesteld hoe reëel het gevaar is en welke maatregelen nodig zijn. Daarbij wordt gekeken naar de inhoud van de boodschap, de achtergrond van de afzender en het doelwit. Zo ontstaat een feitelijk beeld waarop u verder kunt handelen.
Lees ook: Als veiligheid niet vanzelfsprekend is: wat te doen bij bedreigingen en intimidaties?
-
Neem passende maatregelen
Afhankelijk van de uitkomst kunnen maatregelen worden genomen in de digitale omgeving (zoals het beveiligen van accounts of interne systemen), in de communicatie (bijvoorbeeld hoe u intern en extern reageert) en, in ernstige gevallen, ook fysiek. Bijvoorbeeld door tijdelijke persoonsbeveiliging.
-
Overweeg aangifte
Een aangifte kan nuttig zijn, zeker wanneer de dader bekend is of er sprake is van strafbare feiten zoals bedreiging of smaad. Houd er wel rekening mee dat de politie prioriteiten moet stellen. Daarom is het waardevol om, indien mogelijk, met een goed onderbouwd onderzoeksrapport aangifte te doen. Dat vergroot de kans dat de zaak wordt opgepakt.
Vooruitdenken: wees forensisch voorbereid
Veel organisaties onderschatten hoe belangrijk het is om voorbereid te zijn op digitale incidenten. Forensic readiness betekent dat uw organisatie gegevens zó vastlegt dat ze bruikbaar zijn voor onderzoek. Denk aan logging, beveiligde e-mailservers en heldere protocollen over hoe met digitale dreigingen wordt omgegaan.
Wij helpen organisaties om deze basis op orde te krijgen. Dat zorgt niet alleen voor een snellere reactie bij incidenten, maar ook voor meer grip in situaties waarin onzekerheid en emotie snel de overhand nemen.
Waakzaamheid in het AI-tijdperk
De opkomst van AI verandert de wereld, ook die van online bedreigingen en intimidaties, ingrijpend. Waar woorden vroeger volstonden, kunnen nu ook beelden en stemmen worden gemanipuleerd. Wat niet echt is, lijkt soms overtuigender dan de waarheid.
Toch blijft één uitgangspunt overeind: elke dreiging of intimidatie verdient een zorgvuldige reactie. Door feiten te onderzoeken, niet te speculeren en professioneel te handelen, kunnen organisaties zichzelf en hun medewerkers beschermen.
Meer weten?
Wilt u meer weten over hoe Hoffmann kan helpen bij digitale dreiging of (AI-)gemanipuleerde beelden? Neem dan gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.
Onze consultants vertellen u er graag meer over.