Afgelopen vrijdag was er een uitgebreide reportage in de nieuwsuitzending van EenVandaag over de toename van diefstal van medicijnen in de zorg. Ron Nieuwendijk, senior consultant Fraude & Integriteit bij Hoffmann kwam hier ook aan het woord.
Reden waarom we hier ook vanuit Hoffmann weer aandacht voor willen vragen. Want wat is hiervan de oorzaak? En wat kunt u als zorginstelling doen om medicijndiefstal te voorkomen?
Tien jaar geleden ging het bij één op de tien onderzoeksopdrachten uit de zorg om medicijndiefstal. Inmiddels is dat bij ongeveer één op de drie dossiers het geval.”
Ron Nieuwendijk, senior consultant Fraude & Integriteit
Uitzending EenVandaag van vrijdag 15 maart
Wat zien we gebeuren?
Als we kijken naar onze onderzoeksdossiers (we behandelen jaarlijks enkele honderden van dit soort dossiers), komt medicijndiefstal het meest voor in de gehandicaptenzorg, de ouderenzorg en de GGZ. Daders slaan voornamelijk hun slag tijdens avond- en nachtdiensten, wanneer het toezicht beperkt is. Daarbij wordt er niet alleen een greep in de medicijnkluis gedaan, maar worden ook medicijnen van patiënten weggenomen.
Om wat voor soort medicatie gaat het dan? Meestal gaat het om kalmeringsmiddelen als oxazepam en temazepam, maar steeds vaker ook om pijnstillende (en zwaar verslavende) opiaten als oxycodon, fentanyl en morfine.
Wat zijn mogelijke oorzaken?
Een van de oorzaken is zonder twijfel de hoge werkdruk in de zorg. Als wij tijdens een onderzoek een mogelijke dader in het vizier krijgen, gaan we altijd met deze medewerker in gesprek. Niet zelden horen we dan dat de werkdruk, stress en spanning zo hoog zijn, dat het niet meer lukt om te ontspannen of in slaap te komen. Ten einde raad doet men dan maar een greep uit de medicijnvoorraad, vaak met het idee om deze middelen maar kort te gebruiken. Om er dan later achter te komen dat ze niet meer zonder kunnen.
Daarnaast zien we regelmatig dat procedures voor medicijnuitgifte niet op orde (meer) zijn of minder strak worden gehandhaafd. Zeker op het moment dat organisaties werken met externen (zzp’ers en/of gedetacheerden), worden procedures noodgedwongen losgelaten of zelf aangepast, met alle risico’s van dien.
Tot slot wordt de vermissing van medicatie vaak te laat ontdekt omdat er - mede als gevolg van de werkdruk - te weinig wordt gecontroleerd.
Wat kunt u doen?
Nu is het natuurlijk wel een beetje een open deur als wij zeggen ‘voorkomen is beter dan genezen.’ Toch is niets minder waar. Want als u voorkomt dat medewerkers opiaten wegnemen, kunt u veel persoonlijk leed voor zijn, zoals het voorkomen van een verslaving. Ook voorkomt u hiermee dat u na een onderzoek naar medicijndiefstal medewerkers moet ontslaan. In een sector die lijdt onder enorme personeelstekorten zou dit ook voor u een dubbel verlies zijn. Wat kunt u als werkgever zoal doen?
1.
Als het gaat om werkdruk is het belangrijk dat managers binnen uw organisatie alert blijven. Krijgen zij signalen dat het met iemand niet zo goed (meer) gaat? Zien ze dat iemand verzuipt in het werk of onvoldoende voor zichzelf opkomt? Of nemen zij gedragsveranderingen of afwijkend gedrag waar? Zorg dan dat zij zo snel mogelijk het gesprek met de medewerker aangaan en een vinger aan de pols houden.
2.
Daarnaast is het goed om in werkoverleggen op een veilige manier aandacht te geven aan thema’s rond werkdruk. Dit ook om bewustwording te creëren over de verleidingen waaraan zorgverleners blootstaan. Daarmee zorgt u dat het normaal wordt om dit soort onderwerpen bespreekbaar te maken.
3.
Maak ook meer werk van uw vergewisplicht. Bij Hoffmann zien we nog te vaak dat zorginstellingen in dit kader alleen een kopie van het diploma en een VOG opvragen. Dit is echter op basis van onze ervaringen onvoldoende. Een VOG zegt namelijk alleen iets over voor de functie relevante strafrechtelijke veroordelingen. Is de sollicitant bij een eerdere werkgever ontslagen vanwege de diefstal van opiaten, maar is er geen aangifte gedaan? Dan krijgt deze sollicitant gewoon een VOG. Daarom is het goed om ook altijd navraag te doen bij eerdere werkgevers, het BIG-register te raadplegen en een screening uit te laten voeren.
4.
Bent u benieuwd of uw procedures voor medicijnuitgifte op orde zijn? En wat u nog zou kunnen verbeteren? Dan kunt u ook een Prisma-onderzoek laten uitvoeren. Nu worden Prisma-onderzoeken doorgaans uitgevoerd op het moment dat zich al een calamiteit of incident heeft voorgedaan. Maar Hoffmann voert bij zorginstellingen ook regelmatig preventieve Prisma-onderzoeken uit.
Meer weten?
Met deze maatregelen kunt u de diefstal van medicijnen zoveel mogelijk voorkomen. Wilt u hier advies over, of onderzoek laten doen naar mogelijke medicijndiefstallen? Neem dan gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.
Onze consultants vertellen u er graag meer over.
